روزی روزگاری(راستش سال ۱۹۶۲)فیلم کوتاه و تجربی در فرانسه ساخته شد به نام لاژوته(موج‌شکن).داستان این فیلم کوتاه را تری گیلیام کارگردان برداشت و به فیلمی پرفروش درباره سفر در زمان به نام دوازده میمون مبدل کرد.

لاژوته داستانی است از پاریس بعد از جنگ جهانی سوم که تماما ویران شده،مردی را در زمان به عقب می‌فرستند تا با تغییر دادن گذشته بتواند آینده را نیز تغییر دهد و مانع وقوع مصیبت آخر الزمان شود.این فیلم را تا مدت‌ها صرفا جزو آثار آوانگارد سینمای فرانسه می‌دانستند و به دلیل کوتاه بودنش(۲۸ دقیقه)غالبا هم‌راه با فیلم‌های دیگر عرضه می‌شد،تری گیلیام با ساختن نسخه آمریکایی و بلند آن رسما این ژانر را آغاز نموده.

ژانری که تا به امروز آثار متعددی از سینما و تلویزیون را به خود اختصاص داد.برای شناخت این ژانر کافی است به چند نکته توجه شود،تمام این آثار درباری پایان دنیا است(همان‌طور که از اسم‌ش پیداست) و زمان راه حل مشکل است،انسانیت به طور کامل از بین رفته است و بازماندگان حادثه درگیر تبعات فاجعه هستند.این چند نکته راهنمایی شناخت هست اما واقعا این ژانر از کجا و با چه فلسفه ای ظهور کرده؟عده‌ای معتقد هستن فلسفه این ژانر از زمان‌های کهنی شکل گرفته است و منشا این ژانر بسیار کهن است.البته ظهورش در سینما را که گفتیم،در ادبیات هم با آخرین مرد نوشته مری شلی است.

دقیقا نمی‌شود گفت که فلسفه این ژانر از کجا آمده ولی به نظر من از این‌جا شکل گرفته که در تمام عصر‌های کهن و در تمام نوع نگاه‌ها(چه دینی چه غیر دینی)یک منجی وجود داشته و دارد که قرار است با آمدنش بشریت را نجات دهد،مثل امام مهدی شیعیان یا سوشیانت زردتشت و...

که تمام این منجی‌ها در یک عنصر مشترک هستند آن هم زمان است،آن‌ها یا در زمان سفر می‌کنند یا قدرت کنترل آن را دارند،خوب وجه اشتراکی است که نشان ازمنبع این فلسفه دارد.فلسفه این ژانر از فلسفه منجی می‌آید که در نیاکان ما اشتراک دارد،به‌خواهیم به صورت تاویلات دم‌دستی هم اثبات کنیم حرف‌مان را کافی است به فیلم دوازده میمون اشاره کنیم.شباهت جان کول با عیسی مسیح را دقت کنید حتی حروف اول اسم‌شان هم با‌هم یکی می‌باشد[Jesus Christ & John Cole]،بخاطر باور‌های کاتولیکی و منشا‌های منجی گرایانه کارگردان آن است.

---------------------------------------------------------------------------------------------

این مطلب بخاطر مطالعه مقاله فلسفه ژانر دوستم سجاد پور‌خسروانی است،شاید بستی باشد برای‌ش!

عزازیل

زمستان۹۳